Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον

Είναι η πιο ανθρώπινη παράκληση του «Πάτερ Ημών». Ενώ ο Ιησούς είχε πει στους μαθητές του να μην μεριμνούν για το φαγητό, το νερό και το ντύσιμό τους (βλ.Μτ.6,25), τους προσκαλεί τώρα να προσεύχονται για τον επιούσιον άρτον.
Το ψωμί είναι καρπός της γης και της εργασίας των ανθρώπων. Η Γη ωστόσο δεν μπορεί να δώσει καρπούς χωρίς τον ήλιο και τη βροχή, δηλαδή χωρίς τη συνέργεια κοσμικών δυνάμεων που δεν ελέγχονται από τον άνθρωπο. Άρα ο άνθρωπος αν δεν υπερβεί τον εαυτό του και δεν ανοιχθεί στον Θεό δεν μπορεί να ζήσει αλλά ούτε και να αυτοπραγματωθεί. Οφείλει να παρακαλέσει τον Θεό για να καλύψει τόσο τις πιο απλές και απαραίτητες ανάγκες του (τον άρτον) όσο και τις πιο βαθιές (την ατέλειωτη ευτυχία).
Το «ημών» φανερώνει ότι το αίτημα αυτό γίνεται από το σύνολο των παιδιών του Θεού. «Δεν επιτρέπεται σε κανένα να σκέφτεται μόνο τον εαυτό του. Όποιος έχει ψωμί σε αφθονία προσκαλείται να το μοιράσει. Ο Ιωάννης Χρυσόστομος έλεγε ότι «κάθε μπουκιά ψωμιού με κάποιο τρόπο είναι μπουκιά που ανήκει σε όλους» (Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ, σελ. 156).
Εξάλλου όποιος παρακαλεί για ψωμί είναι φτωχός. Οι δε φτωχοί μπορούν να καταταχθούν σε δύο κατηγορίες:
1ον. Αυτοί που στερούνται τα απολύτως απαραίτητα για να ζήσουν. Αυτοί δηλαδή που δεν έχουν νερό, τροφή, ρούχα, στέγη και συνεπώς πεθαίνουν καθημερινά αφού δεν μπορούν να καλύψουν ούτε αυτές τις στοιχειώδεις ανάγκες τους. Και στην κατηγορία αυτοί δυστυχώς συγκαταλέγονται ολόκληροι λαοί και εκατομμύρια άνθρωποι!
Εδώ τίθεται το ρώτημα: τι κάνει ο Θεός γι΄αυτούς; Πολλοί από αυτούς είναι χριστιανοί και παρακαλούν τον Θεό να τους δώσει τον «επιούσιον άρτον». Γιατί δεν εισακούονται; Ερώτημα σοβαρό και δύσκολο. Τούτο αποτελεί, κατά την άποψή μου ένα μέρος του προβλήματος του πόνου και του κακού που υπάρχει στον κόσμο.
Μια από τις απαντήσεις θα ήταν ίσως η φράση του προφήτη Ησαία πώς «οι σκέψεις του Θεού δεν είναι οι δικές μας σκέψεις» (Βλ. Ησ.55,8) και ότι η άγνοιά μας για το μυστήριο του κακού και του πόνου δεν μας επιτρέπει να αμφισβητούμε τον Θεό. Σημασία έχει να αναγνωρίσουμε πως δεν ξέρουμε, πως δεν κατανοούμε, αλλά εμπιστευόμαστε την παντογνωσία και την καλοσύνη του Θεού-Πατέρα επειδή τον γνωρίσαμε, τον συναντήσαμε, και είμαστε σε στενή κοινωνία μαζί Του.
Μια δεύτερη απάντηση είναι ότι ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο ελεύθερο και ανήκει σε αυτόν η ευθύνη για την καλή ή κακή χρήση της ελευθερίας αυτής. Το κακό που μαστίζει εκατομμύρια ανθρώπων και τους αποδεκατίζει καθημερινά είναι αποτέλεσμα της ιδιοτέλειας και της αδιαφορίας των ισχυρών αυτού του κόσμου που ευθύνονται για την άδικη κατανομή των αγαθών της γης.
Όσοι πιστεύουμε στον Θεό, όσοι πιστεύουμε ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε παιδιά Του και αποτελούμε μια οικογένεια, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε και να προσευχόμαστε καθημερινά, ώστε οι άνθρωποι που ορίζουν τις τύχες των λαών, να διέπονται από αγάπη και αλληλεγγύη για όλους τους συνανθρώπους τους.
2ον.Φτωχοί είναι επίσης και όσοι απαρνήθηκαν τα πρόσκαιρα μεγαλεία και τις ανέσεις του πλούτου για να αφεθούν έτσι με ριζοσπαστικό τρόπο στον Θεό και στην καλοσύνη Του. Είναι οι άνθρωποι που έμπρακτα αποδεικνύουν σε όλους εμάς τους ολιγόπιστους τη βαθιά πίστη τους στον Θεό και την έντονη παρουσία Του μέσα στον κόσμο μας. Είναι φάροι που λάμπουν, φωτίζουν και κατευθύνουν τους απλούς ανθρώπους στο δρόμο που χάραξε ο Χριστός. Οικοδομούν τη ζωή τους στον Θεό και δεν αναζητούν άλλη εξασφάλιση πέρα από αυτό. Και όταν ζητούν τον «επιούσιον άρτον» είναι απόλυτα πεπεισμένοι πως ο Θεός θα φροντίσει γι΄αυτόν.
Έτσι η έννοια της παράκλησης για τον «επιούσιον άρτον» δεν περιορίζεται μόνο στην καθημερινή διατροφή. Προϋποθέτει, καθώς είδαμε και την ριζοσπαστική ακολουθία του στενού κύκλου των μαθητών του Χριστού που απαρνήθηκαν την κατοχή σε αυτό τον κόσμο και προσκολλήθηκαν στο δρόμο που οδηγεί στα αληθινά και σταθερά πλούτη του Χριστού.
Αλλά η έννοια του άρτου στα λόγια και στις πράξεις του Ιησού έχει και άλλα βαθύτερα περιεχόμενα. Το θέμα ψωμί κατέχει περίοπτη θέση στα κηρύγματα και στη ζωή του Ιησού: αρκεί να αναφερθούμε στους πειρασμούς του Ιησού, στον πολλαπλασιασμό των άρτων, στο Μυστικό Δείπνο και στην ομιλία του με θέμα το ψωμί στο Κεφάλαιο 6 του Ιωάννη. Είναι γι΄αυτό σωστό και θα έλεγα απαραίτητο, όταν απαγγέλλουμε το «Πάτερ ημών» και ζητούμε από τον Θεό τον «επιούσιον άρτον», εκτός από το ψωμί για την επιβίωσή μας, να ζητούμε και την πνευματική μας τροφή που είναι ο Ευχαριστιακός Άρτος , και ο Λόγος του Χριστού όπως ο ίδιος ρητά μας δήλωσε: «Εγώ είμαι ο άρτος που κατέβηκε από τον ουρανό και χαρίζει τη ζωή. Όποιος φάει απ΄αυτόν τον άρτον θα ζήσει αιώνια. Και ο άρτος τον οποίο θα δώσω εγώ είναι το σώμα μου, που θα το προσφέρω για να ζήσει ο κόσμος»(….) «Το Πνεύμα του Θεού είναι αυτό που δίνει ζωή. Τα ανθρώπινα δεν ωφελούν σε τίποτα. Τα λόγια που σας είπα εγώ είναι πνεύμα και είναι ζωή» (Ιω. 6,51. 63).

Πέτρος Ανδριώτης